Derde impressie Sachalin, 7 juli 2001

De doop van The Sakhalin Times

Dag allemaal,

Ik kan het nog steeds niet geloven, maar hij is er: het eerste exemplaar van The Sakhalin Times. Toen Emile en ik begin mei terugkwamen uit Nederland, is het proces van het opzetten van een Engelstalige krant in een stroomversnelling geraakt. Er zijn weliswaar tientallen gesprekken voor nodig geweest, maar uiteindelijk ben ik eruit gekomen met mijn Russische partner. En het resultaat mag er wezen: vier A-3tjes met nieuws over Sachalin en Rusland, cultureel nieuws, informatie over reizen in de omgeving, gezondheidsnieuws en een rubriek wie is wie. Helaas nog niet ‘on line’ beschikbaar, maar dat gaat binnenkort ook gebeuren.

Het plan voor een krant in het Engels voor alle buitenlanders die hier wonen, was er al lang. Zo’n krant was er niet en er is wel behoefte aan met een toenemend aantal buitenlanders dat hier komt werken. Al in de eerste maand van ons verblijf hier, ben ik begonnen met contacten leggen. Toen moest natuurlijk mijn boek nog af over Kazachstan (dat overigens voor correcties bij een bevriende uitgever ligt. Hij heeft het gelezen en was heel positief. De gecorrigeerde versie stuur ik binnenkort naar vijf andere uitgeverijen). En toen waren we alweer een half jaar verder.

In die tijd ben ik beter ingeburgerd geraakt en heb ik heel wat mensen leren kennen. En daar gaat het allemaal om hier. Met de juiste connecties kun je bijna alles gedaan krijgen. Alexander Dashevsky, die een reisbureau heeft, kende ik al van het begin. Hij zei meteen al dat hij mij wel wilde helpen bij het opzetten van een krant.

Een krant opzetten leek me toen toch wat te ambitieus, dus ik ben met Sakhalin Energy gaan praten (waar Emile voor werkt) om een nieuwsbrief op te zetten voor alle werknemers. Maar er kwam maar geen antwoord (nu het eerste exemplaar van de krant er is hebben ze me benaderd en gevraagd alsnog zo’n nieuwsbrief op te zetten, terwijl ik al in januari een voorstel bij hen op tafel had gelegd). Sakhalin Telecom toonde aanvankelijk interesse om een krant te sponsoren, maar na een week rondvragen bij lokale media, zagen zij ervan af: ze zagen er geen brood in op de lange duur.

Toen kwam ik weer terug bij Alexander. Het toeristische seizoen was inmiddels al voorzichtig begonnen, dus veel tijd had hij niet. Ik had me al helemaal ingesteld op een Russische aanpak van ‘we zien wel’, wat zoveel kan betekenen als ooit, of misschien wel nooit. Maar Alexander heeft een heel andere mentaliteit. Moet er nu iets gebeuren, dan gebeurt het nu. En ook al had hij genoeg andere dingen te doen, hij maakte gewoon tijd voor het opzetten van de krant, beschouwde het zelfs als zijn belangrijkste project. Hij denkt meer mensen te kunnen interesseren voor het maken van trips in de omgeving met de publicatie van artikelen daarover.

Het legale gedeelte was lastig. De ene dag mochten we wel advertenties verkopen, de andere dag niet, afhankelijk van met wie hij had gesproken. Wel registreren, niet registreren. Allemaal vragen die hij moest beantwoorden, ik ben wat dat betreft afhankelijk van zijn connecties. Uiteindelijk was er een één of andere pief van mediazaken, volgens wie we niet hoefden te registreren als we niet meer dan 999 exemplaren drukken. En we mochten tot 40% advertenties plaatsen. Of dat nou de meest gezaghebbende figuur is weet ik niet, maar we hebben toen besloten om gewoon maar te beginnen. Die registratie komt later wel.

Als buitenlander mag ik geen eigenaar van een krant zijn, dus Alexander zijn bedrijf is de eigenaar. En hoewel ik de hele inhoud samenstel, wil ik daar niet verantwoordelijk voor zijn, dus hij is de hoofdredacteur. Zou er nog een keer een rechtszaak komen omdat we iets fout hebben gemeld (die kans is overigens miniem), dan vertegenwoordigt hij de krant. Met de inhoud bemoeit hij zich verder niet, ik kies de onderwerpen, dus dat is een hele goede deal voor mij. Zolang we geen winst maken, krijg ik geen salaris, maar ik loop aan de andere kant zelf geen financieel risico. Het is sowieso beter omdat ik ook nog wel een keer weer wegga en dan zou ik het zaakje moeten verkopen.

Twee weken zijn we toen alle bedrijven bij langs geweest om ze te informeren over ons initiatief en ze proberen over te halen tot het plaatsen van een advertentie. Daarbij kwam de ervaring die ik heb opgedaan bij de ‘Times of Central Asia’ in Kazachstan goed van pas. Ik kan me nog herinneren hoezeer ik van dat werk baalde, marketing en bedrijfsverhaaltjes poepen voor de ‘special issues’ over landen, niets anders dan een poging om bedrijven geld afhandig te maken. Nu ging het om Alexander’s en mijn portemonnee en onze eigen krant. Iedereen was uiterst enthousiast over het plan en al gauw hadden we zoveel bedrijven gevonden die wilden adverteren, dat we de afhandeling ervan nauwelijks aankonden. Ik moest me natuurlijk ook met de inhoud bezig houden en Alexander met zijn andere zaak, dus we hebben heel wat afgerend.

Alexander heeft voor zijn reisbureau ook de marketing manager Sergé in dienst, maar die vreet niet zoveel uit. Hij is wél zo’n figuur met een mentaliteit van: als het vandaag niet hoeft, dan doe ik het vandaag ook niet. Ik had gehoopt dat hij het marketing gedeelte kon doen, maar ik kon het nog 3x sneller zelf. We moeten binnenkort iemand vinden die zich daar aan kan wijden, anders lopen we geld mis omdat Alexander en ik het niet aankunnen.

Tegelijkertijd zijn we op zoek gegaan naar een assistent voor mij. Iemand die kan vertalen bij interviews, dingen kan natrekken, theater programma’s opzoeken enz. Interesse voor die baan (salaris van 200 dollar per maand…) was er genoeg, het waren alleen voornamelijk studenten die alleen na drie uur beschikbaar waren. Ik had meer iemand in gedachten die fulltime beschikbaar was of in ieder geval flexibel inzetbaar was.

Dankzij mijn Nederlandse vriendin Rian, hebben we zo iemand gevonden. Ze was op een receptie en gilde over haar mobiele telefoon dat ze de juiste persoon gevonden had. De volgende dag heb ik geluncht met haar. En inderdaad, ze was geknipt voor de baan. Elena Halstead komt oorspronkelijk uit het noorden van Kazachstan en is getrouwd met een Amerikaanse advocaat. Ze is dus ook expat en zit niet zo te springen om het geld. Ze is vreselijk enthousiast en wil overal bij betrokken zijn. Ook al heb ik een interview in het Engels, dan gaat ze nog mee om te zien hoe ik het doe. Inmiddels heb ik haar al de beginselen van de journalistiek bijgebracht (wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe). Ik hoop dat ze zelf ook stukjes kan gaan schrijven of in ieder geval de soms erbarmelijk slechte Russische vertalingen zelfstandig kan herschrijven.

Met de advertenties en de assistente zat het dus wel goed, toen nog de inhoud. Iedere week produceert een persbureau hier vijftig pagina’s met ‘nieuws’ uit heel Sachalin. Het meeste is ‘klein’ nieuws. Van de ongeveer honderd berichten, vertalen we er hooguit tien. Verder schrijf ik zelf de rubriek ‘wie is wie’, waarin een inwoner van Sachalin wordt voorgesteld. In het eerste exemplaar is dat de burgemeester, verder zijn er interviews gepland met de gouverneur, iemand van de Duma, hoge zakenpiefen enz. We proberen elke keer een culturele gebeurtenis te verslaan, een expositie of een theaterstuk. Voor de reisverhalen ben ik ook de aangewezen persoon. En dan proberen we nog een eigen ‘opening’ van de krant te maken. Verder haal ik de lokale websites en site van de ‘Moscow Times’ leeg. Foto’s moet ik ook zelf maken, dus ik ben als een gek begonnen met het opzetten van een fotoarchief.

Hoe dichter we bij de publicatiedatum kwamen, des te drukker werd het. Elke dag kwam ik later thuis, halfzeven, halfacht, halfnegen, halftien. Dan moest er nog gekookt worden. Na het eten ging ik dan weer verder werken tot twaalf uur of later. En we hebben ook nog een huis, wat behoorlijk smerig begon te worden. Het weekend voor de publicatie heeft Emile zelf zijn overhemden moeten strijken… Ik had geen tijd om een schoonmaakster te regelen, vandaar (ze komt aanstaande woensdag).

De ene dag was ik heel relaxed, zo van, het komt wel goed, de volgende dag was ik uiterst gespannen. Emile heeft heel wat met me te kampen gehad. ’s Ochtends vroeg begon ik al met snauwen en mopperen. En ik had zijn hulp nodig bij het uitwerken op de computer. Installeren van programma’s, wat niet of moeizaam ging enz. En dan had ik geen geduld, gaf ik hem niet eens de tijd om het uit te zoeken; dat duurde me te lang. Hij werd nog gestresster van de krant dan ik, zoals hij het zelf zei.

Toen maandag de deadline verstreek, was alles natuurlijk nog niet binnen. De meeste bedrijven hebben nog nooit van een deadline gehoord. Wijs geworden in Kazachstan, had ik de deadline daarom ook ruim genomen. Dinsdag hadden we aan het eind van de dag alle advertenties binnen, net op tijd voor de opmaak op woensdag. Toen had ik ook alle gecorrigeerde artikelen terug, een paar dames hier hebben aangeboden om te ‘proofreaden’. Erg nodig, want mijn Engels is dan wel redelijk goed, het is niet mijn moedertaal.

Woensdag was het tijd voor de opmaak. Van negen uur ’s ochtends tot vier uur ’s middags hebben Sergé, Elena en ik met een opmaakredacteur van een lokale krant gewerkt aan de lay-out. De jongen was godzijdank behoorlijk bedreven in zijn werk. Ik had al een duidelijk idee van wat waar moest komen, alleen hadden ze me tevoren niet kunnen vertellen hoeveel woorden er op een pagina passen, dus ik had voor de zekerheid maar een grote hoeveelheid materiaal meegenomen. Het kwam er op neer dat ik de helft moest ‘weggooien’. Al die moeite voor niets. Maar om vier uur hadden we glimlachend van trots de proefdruk in handen.

Sergé moest toen naar een ander gebouw om te tekenen voordat de krant kon worden gedrukt. Dan zou het ergens die avond gebeuren. Toen hij daar met Alexander kwam, was de krant al gedrukt. Ik was onderweg naar de kroeg, om het alvast te vieren. En toen kreeg ik een telefoontje van Rian, die me feliciteerde met het eerste exemplaar. Ik had hem zelf nog niet eens gezien! Als datum hadden we pas donderdag 7 juni geschreven, de verspreiding zouden we pas de volgende dag doen.

Alexander had gelukkig een paar kranten neergelegd in de kroeg: de pre release. Toen ik binnenkwam zag ik overal al kranten liggen en kreeg ik al de eerste positieve reacties. Emile merkte op dat we de ‘editor’s note’ waren vergeten, een welkomstnotitie van het productie team aan de lezers. Over het hoofd gezien… Elena, Sergé en mij was het allemaal niet opgevallen bij het lezen van de proefdruk. Die welkomstnotie wordt nog veel leuker voor de tweede krant: Oeps, vergeten. Met Alexander en Emile ben ik lekker dronken geworden om het te vieren, de rest had wat anders te doen. Het echte dopingfeestje hebben we morgen: we gaan met het hele team barbecuen bij de rivier, op anderhalf uur rijden hier vandaan.

De bezigheden voor de krant hebben me zo opgeslokt, dat we verder eigenlijk niet zoveel hebben gedaan. Het smelten van de sneeuw hebben we mooi gemist doordat we in april in Nederland waren. Toen we terug kwamen, was bijna alle sneeuw weggesmolten en in een paar weken is het gras groen geworden.

We hebben nog wel tijd gemaakt voor een ‘shashlik’ feestje af en toe, waarbij vlees in Russische marinade op de barbecue wordt klaargemaakt en waarbij natuurlijk de nodige consumpties worden genuttigd. Sachalin ziet er plotseling heel anders uit. Alles is groen, mensen zijn meer buiten en het sociale leven is op gang gekomen. Vond ik het eerder niet zo geweldig (is ook geen wonder met zes maanden sneeuw), nu ziet het leven er plotseling een stuk zonniger uit! Ieder weekend is er minstens één shashlik feestje. Morgen weer één…

Groetjes, Petra